Την επίλυση της διαμάχης που έχει ξεσπάσει μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μετά και τις συνεχιζόμενες προκλήσεις της Αγκυρας με τις αλλεπάλληλες εκδόσεις NAVTEX και την παρουσία του «Ορούτς Ρέις» στην ελληνική υφαλοκρηπίδα με διπλωματικό και ειρηνικό τρόπο ζητά με δηλώσεις του σε δημοσιογράφους ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο. Ειδικότερα, ο Πομπέο απευθύνει έκκληση να αποχωρήσουν τα πολεμικά πλοία από την περιοχή για να λάβουν χώρα οι συνομιλίες. Στο πλαίσιο της συνέντευξης μιλάει και για την αυριανή επίσκεψή του στην Κύπρο, τη μερική άρση του εμπάργκο όπλων αλλά και την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν.
Ακολουθούν αναλυτικά οι δηλώσεις Πομπέο στους δημοσιογράφους
Πομπέο: Ευχαριστώ όλους εσάς που μας συνοδεύετε στο ταξίδι. Είναι πραγματικά ιστορικό. Μας πήρε περισσότερο απ’ ό,τι ήλπιζα, ώστε έπρεπε να φθάσουμε στο σήμερα από τις 29 Φεβρουαρίου, αναμένοντας το Σάββατο το πρωί, για πρώτη φορά σε δύο δεκαετίες, να έχουμε τους Αφγανούς μαζί στο τραπέζι, έτοιμους να πραγματοποιήσουν τις καθοριστικές συνομιλίες για το πώς θα πάνε μπροστά τη χώρα τους, μειώνοντας τη βία και δίνοντας στον αφγανικό λαό αυτό που απαιτεί: ένα συμφιλιωμένο Αφγανιστάν, με μία κυβέρνηση που αντικατοπτρίζει μία χώρα που δεν είναι σε πόλεμο. Αυτό θα δώσει στον αμερικάνικο λαό την ευκαιρία να μειώσει τους κινδύνους που διατρέχουν οι νέοι και νέες που βρίσκονται εκεί πέρα από τότε – αύριο είναι 11η Σεπτεμβρίου – δηλαδή σχεδόν για 20 χρόνια, έχοντας χύσει πολύ αίμα και δώσει πολύ αμερικάνικο πλούτο, για να βοηθήσουν τον αφγανικό λαό να πετύχει και να κατατροπώσει την Αλ-Κάιντα στο Αφγανιστάν, μία πραγματικά τεράστια επιτυχία.
Έχουνε μείνει λιγότεροι από μερικοί εκατοντάδες μαχητές της Αλ-Κάιντα στο Αφγανιστάν. Η μεγάλη πλειονότητα των ηγετικών στελεχών της δεν βρίσκεται πλέον στο πεδίο της μάχης. Μπορούμε να είμαστε περήφανοι για όσα έχουμε πετύχει, όμως είναι ώρα για αυτό το επόμενο βήμα, και έχω επίγνωση για το πόσο δύσκολες είναι αυτές οι συζητήσεις μεταξύ των Αφγανών, είναι όμως για το δικό τους καλό. Είναι η χώρα τους για την οποία πρέπει να βρουν τον τρόπο πώς να την κάνουν να προχωρήσει και να δημιουργήσουν μία καλύτερη ζωή για ολόκληρο τον αφγανικό λαό.
Και έτσι, είμαι χαρούμενος να δεχτώ μερικές ερωτήσεις για το συγκεκριμένο θέμα ή για το υπόλοιπο του ταξιδιού, όπως για την στάση μας στην Κύπρο, ένας επίσης σημαντικό ταξίδι.
Δημοσιογράφος: Θέλετε να πάτε; Θα είναι προφανώς η επέτειος της 11ης Σεπτεμβρίου, όταν θα φθάσουμε εκεί. Μπορείτε να μας πείτε τη σημασία αυτής επίσης;
Πομπέο: Ναι. Κοιτάξτε, δεν πιστεύω ότι υπάρχει κανένας Αμερικανός που δεν θυμάται αυτή τη μέρα, κάθε Αμερικανός που είναι 24, 25 ή μεγαλύτερος θυμάται, που ήταν αρκετά μεγάλος για να βλέπει τηλεόραση εκείνη την ημέρα ή να ζούσε τότε στη Νέα Υόρκη. Θυμάμαι ήμουνα στο Κάνσας, όπου δούλευα στην μικρή μου επιχείρηση. Θυμάμαι να λαμβάνω μία κλήση από τη σύζυγο μου, η οποία μου είπε να ανοίξω την τηλεόραση και να δω τι γίνεται. Θυμάμαι τον θυμό. Θυμάμαι τη δίκαιη αγανάκτηση που όλοι είχαμε, και η Αμερική αντέδρασε σε αυτό με έναν τρόπο που ήταν απολύτως δικαιολογημένος, πάρα πολύ επιτυχημένος και κατάλληλος, και τώρα είναι μία στιγμή να βάλουμε το Αφγανιστάν στο επόμενο βήμα της πορείας του.
Υπάρχουν ακόμα τζιχαντιστές στον κόσμο. Υπάρχει ακόμη ανάγκη για αντιτρομοκρατία. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει βαθιά επίγνωση αυτού. Θα συνεχίσουμε να εγγυόμαστε την προστασία της πατρίδας μας και να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να μειώσουμε τους κινδύνους τρομοκρατικών επιθέσεων, όχι μόνο από το Αφγανιστάν αλλά και από τη Συρία, το Ιράκ, την Ασία, από την Αλ-Σαμπάαμπ (Σομαλία), από όλα τα μέρη που υπάρχουν τρομοκράτες. Η Αμερική θα κάνει το έργο της, για να διασφαλίσει τη μείωση και των κινδύνων για την πατρίδα μας.
Δημοσιογράφος: Άρα λοιπόν, κύριε υπουργέ, δύο γρήγορες ερωτήσεις. Πιστεύετε ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να αποσύρουν όλα τα στρατεύματα τους από το Αφγανιστάν, ακόμη και πριν υπογραφεί μία συμφωνία μεταξύ των Ταλιμπάν και την αφγανικής κυβέρνησης; Και δεύτερον, τι πιστεύετε για τις αναφορές του ΟΗΕ και άλλων, ότι οι Ταλιμπάν συνεχίζουν να φυγαδεύουν ξένους μαχητές, όπως στοιχεία της Αλ-Κάιντα και άλλους ξένους μαχητές; Και συνιστούν αυτοί μία απειλή τόσο μεγάλη που θα μπορούσαν να αλλάξουν τη στάση και τους υπολογισμούς των ΗΠΑ σε όλο αυτό;
Πομπέο: Άρα αυτές οι δύο ερωτήσεις είναι συνδεδεμένες – αυτές οι ερωτήσεις είναι στην πραγματικότητα συνδεδεμένες η μία με την άλλη.
Δημοσιογράφος: Ναι.
Πομπέο: Υπάρχει μία σειρά δεσμεύσεων από την πλευρά των Ταλιμπάν. Έχουμε κάθε προσδοκία ότι θα τις τηρήσουν. Η δέσμευση μας να μειώσουμε τις δυνάμεις μας στο μηδέν θα πραγματωθεί μόνο υπό τον όρο να πραγματοποιήσουν και εκείνοι τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της συμφωνίας.
Επομένως, είμαστε ξεκάθαροι σχετικά με τις υποχρεώσεις τους σε συνάρτηση με την τρομοκρατική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στο Αφγανιστάν, δηλαδή την οργάνωση (επιθέσεων) εναντίον ξένων δυνάμεων που επιχειρούν στη χώρα. Είναι πολύ ξεκάθαρο ότι τα επίπεδα της βίας έχουν πέσει σε ένα αποδεκτό επίπεδο. Κοιτά, είδα μόλις χθες, ίσως προχθές, ότι υπάρχουν ακόμη ταραξίες εκεί έξω. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να προχωρήσουν τα πράγματα. Θέλουν την Αμερική βαλτωμένη σε αυτό το μέρος. Δεν θέλουν ειρήνη στο Αφγανιστάν. Οι περισσότεροι Αφγανοί όμως θέλουν αυτό (ειρήνη) και σε αυτό θα μείνουμε συγκεντρωμένοι.
Και όσον αφορά τη στρατιωτική ισχύ μας – ο πρόεδρος είπε και νομίζω ότι ο στρατηγός Μακένζι είπε επίσης χθες, ότι στα τέλη του του φθινοπώρου θα έχουμε κατέβει περίπου στους 4.500 Αμερικανούς στρατιώτες. Θα υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός από στρατιώτες της Αποστολής Αποφασιστικής Υποστήριξης. Έχω επίγνωση ότι δεν κινδυνεύουν μόνο Αμερικανοί εδώ. Υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός από διεθνείς δυνάμεις που έχουν επίσης θυσιάσει κόσμο σε αυτή τη μάχη τα τελευταία 19 και πλέον χρόνια. Θέλουμε όλοι να έχουν την ευκαιρία να μειώσουν τον κίνδυνο, να μειώσουν τις δυνάμεις τους.
Και έτσι η κίνηση μας προς τα κατάλληλα (αριθμητικά) επίπεδα θα είναι σε αρμονία με τους δύο στόχους που ο πρόεδρος παρουσίασε όταν έγινα υπουργός Εξωτερικών. Πήγαινε όσο πιο κοντά μπορείς στο μηδέν, όσο πιο γρήγορα γίνεται. Έχουμε πρόθεση να το κάνουμε και έχουμε κάνει πραγματική πρόοδο. Δεύτερον, δεν μπορείς να θυσιάσεις την ασφάλεια για την πατρίδα.
Έτσι, πιστεύω ότι αυτοί οι στόχοι είναι εφικτοί σε συνάρτηση με το τι έχουμε κάνει (το αμερικανικό ΥΠΕΞ) και τι έχει πετύχει το υπουργείο Άμυνας κατά τη διάρκεια των τελευταίων αυτών χρόνων. Κάναμε πραγματική πρόοδο και στους δύο αυτούς στόχους.
Δημοσιογράφος: Είναι όμως αυτό το χρονοδιάγραμμα ευθυγραμμισμένο χρονικά με τις διαπραγματεύσεις? Εννοώ, αν αυτές οι συζητήσεις διαρκέσουν για μήνες, ίσως και περισσότερο, πως θα προσαρμοστείτε;
Ναι. Κοίτα, θα παρατηρούμε τις συνθήκες στο εσωτερικό της χώρας. Αυτοί οι όροι είναι μέρος ενός πακέτου όρων που εμπεριέχει ρίσκο, και άρα και οι διαπραγματεύσεις είναι μέρος αυτού κατά κάποιον τρόπο, όμως αυτό που κοιτάμε στην πραγματικότητα είναι ποια είναι η κατάσταση ασφαλείας, ποιοι είναι οι κίνδυνοι – κίνδυνοι όπως το ότι η Αλ-Κάιντα έχει μέρη για να επεκταθεί, όπως το ότι λαμβάνουν χώρα επιθέσεις που προέρχονται από το εξωτερικό. Αυτοί είναι οι όροι που μπήκαν στη συμφωνία, αυτούς θα κοιτάμε όταν θα συμβουλεύουμε τον πρόεδρο για το επόμενο πακέτο αποφάσεων που θα πάρει, για το πόσο γρήγορα μπορούμε στην πραγματικότητα να φθάσουμε στον στόχο μας, ο οποίος είναι να μην υπάρχουν αμερικάνικες δυνάμεις στο Αφγανιστάν.
Δημοσιογράφος: Ανησυχείτε ότι αυτό λειτουργεί ως αντικίνητρο για τους Ταλιμπάν στο να διαπραγματευτούν καλή τη πίστει; Και πώς μπορείτε να εγγυηθείτε ότι θα διαπραγματευτούν;
Πομπέο: Δεν υπάρχουν εγγυήσεις στο Αφγανιστάν. Νομίζω ότι ύστερα από 19 χρόνια, αυτό είναι που καταλαβαίνουμε. Μπορούμε επίσης να δούμε πως όταν η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δεκάδες χιλιάδες στρατεύματα εκεί δεν μπορούσε να πετύχει τους βασικούς στόχους της. Το έχουμε κάνει αυτό. Το έχουμε εκτελέσει. Όχι, νομίζω ότι οι Ταλιμπάν έχουν κάθε κίνητρο να το κάνουν σωστά. Ο πρόεδρος Τραμπ το έχει ξεκαθαρίσει: Εάν θέσουν Αμερικανούς σε κίνδυνο, θα τους κυνηγήσουμε, θα τους χτυπήσουμε σκληρά. Το έχουμε κάνει αυτό. Το έχουμε κάνει τα τελευταία τριάμισι χρόνια. Έχουμε προκαλέσει πραγματική ζημιά στους Ταλιμπάν σε περιπτώσεις που έθεσαν Αμερικανούς σε κίνδυνο. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε αυτό. Θα συνεχίσουμε να έχουμε μία δυναμική στάση, που θα μας επιτρέψει να κινηθούμε κατά τρόπο που θα διαφυλάσσει τον διπλό στόχο, που έχει παρουσιάσει ο πρόεδρος. Είμαι πολύ σίγουρος για αυτό.
Δημοσιογράφος: Θα ήταν η κυβέρνηση έτοιμη να στείλει πίσω στρατεύματα, εάν αυτό καταστεί αναγκαίο;
Πομπέο: Ναι, ο πρόεδρος το έχει πει αυτό. Ο πρόεδρος έχει πει πως είτε είναι σε έναν χρόνο από τώρα είτε σε τρία, εάν υπάρχει κίνδυνος για τις ΗΠΑ, θα επιστρέψουμε. Και νομίζω ότι το έχει χρησιμοποιήσει πολύ πιο γλαφυρή γλώσσα, αλλά έχει πει ότι θα πάμε εκεί και θα ρυθμίσουμε τα πράγματα. Θα εκτελέσουμε την αποστολή κατά τρόπο που να θωρακίζει την αμερικανική ασφάλεια.
Δημοσιογράφος: Μπορείτε να μιλήσετε λίγο για την επίσκεψή σας στην Κύπρο και γιατί είναι σημαντική;
Πομπέο: Ναι ήταν τόσο σημαντική. Πρώτον σχεδίαζα και στο παρελθόν να πάω εκεί και είχα αναβάλει το ταξίδι. Δεν ξέρω, Νικ, ίσως ήσουν σε εκείνο το ταξίδι, όταν…
Δημοσιογράφος– Όχι δεν ήμουν εκεί
Πομπέο: Όταν έπρεπε να πάμε σε έναν άλλο προορισμό. Είναι επίσης γεγονός ότι τα πράγματα, που λαμβάνουν χώρα σήμερα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι σημαντικά και θέλω να έχω την ευκαιρία να μιλήσω με τους ηγέτες εκεί στην Κύπρο για την δική τους οπτική, τους στόχους τους και τα πράγματα που θα ήθελαν να κάνουν. Ο πρόεδρος είναι πολύ ξεκάθαρος και έχει ζητήσει (έχει μιλήσει με τον πρόεδρο Ερντογάν, έχει μιλήσει με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και το έχει επισημάνει σε κάθε περίσταση) οι διαμάχες, οι θαλάσσιες διαμάχες να επιλυθούν με διπλωματικό και ειρηνικό τρόπο. Και επομένως θα εργαστώ και για αυτό, να διασφαλίσω ότι κατανοώ τους κινδύνους από την οπτική των ανθρώπων της Κύπρου και να το έχω κατά νου καθώς θα συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό είναι κάτι στο οποίο εστιάζουμε πραγματικά. Οι Γερμανοί έχουν κάνει καλή δουλειά στο να προσπαθήσουν διπλωματικά να τους πείσουν να αρχίσουν συνομιλίες για το πώς θα προχωρήσουν. Ελπίζουμε ότι θα υπάρξουν πραγματικές συνομιλίες και ελπίζουμε ότι τα πολεμικά πλοία που υπάρχουν εκεί θα αποσυρθούν ώστε να λάβουν χώρα οι συνομιλίες.
Δημοσιογράφος: H μερική άρση του εμπάργκο όπλων για την Κύπρο (waiver) ήταν «χτύπημα» για την Τουρκία. Εννοώ, δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένοι με το waiver αυτό.
Πομπέο: Κοιτάξτε..
Δημοσιογράφος: Εννοώ, πού πηγαίνουν τα πράγματα με τον Ερντογάν σε αυτό το στάδιο;
Πομπέο: Λοιπόν το waiver ερχόταν εδώ και καιρό. Εργαζόμασταν για αυτό κάποιο διάστημα. Συνάδει με την αμερικανική πολιτική για πολύ μεγάλο διάστημα. Ήταν απλώς η σωστή στιγμή να λάβουμε την απόφαση. Ολοκληρώσαμε λοιπόν την ανάλυσή μας, διασφαλίσαμε ότι έχουμε λάβει υπόψη κάθε πιθανό κίνδυνο και κινηθήκαμε γρήγορα. Τέλος πάντων, πρέπει να φύγω.
Δημοσιογράφος: Ευχαριστώ πολύ.
